Gạch xây dựng là gì? Nên chọn loại gạch nào khi xây nhà?

Gạch xây dựng là một trong những vật liệu cơ bản và không thể thiếu trong các công trình xây dựng, từ nhà ở dân dụng đến các công trình lớn. Cùng với xi măng, sắt thép, gạch đóng vai trò quan trọng trong việc quyết định chất lượng, độ bền và tính thẩm mỹ của công trình. Hiện nay, thị trường vật liệu xây dựng cung cấp nhiều loại gạch khác nhau, trong đó phổ biến nhất là gạch đất nung và gạch không nung. Việc lựa chọn loại gạch phù hợp sẽ giúp đảm bảo an toàn, tiết kiệm chi phí và nâng cao tuổi thọ công trình.

1. Gạch đất nung – Vật liệu truyền thống

Gạch đất nung là loại gạch xây dựng truyền thống, được sử dụng phổ biến tại Việt Nam với tỷ lệ chiếm khoảng 80% thị phần. Loại gạch này được sản xuất từ nguyên liệu chính là đất sét, trải qua quá trình nung ở nhiệt độ cao (khoảng 1.000°C). Gạch đất nung có nhiều loại khác nhau, phổ biến nhất là gạch đỏ đặc, gạch đỏ 2 lỗ, gạch 6 lỗ và gạch ống.

1.1. Gạch đỏ đặc

• Đặc điểm: Gạch đỏ đặc có cấu tạo nguyên khối, không có lỗ rỗng, được nén chặt và nung ở nhiệt độ cao nên có độ cứng và khả năng chịu lực tốt.
• Ưu điểm:
  • Độ bền cao, ít thấm nước.
  • Phù hợp cho các hạng mục yêu cầu chất lượng cao như móng nhà, tường bao, bể nước.
• Nhược điểm:
  • Trọng lượng nặng, gây khó khăn trong thi công và kéo dài thời gian xây dựng.
  • Giá thành cao hơn so với các loại gạch rỗng.

1.2. Gạch đỏ 2 lỗ

• Đặc điểm: Gạch đỏ 2 lỗ có kích thước phổ biến là 220x105x55mm, với hai lỗ rỗng bên trong giúp giảm trọng lượng.
• Ưu điểm:
  • Trọng lượng nhẹ, dễ thi công, rút ngắn thời gian xây dựng.
  • Giá thành rẻ hơn gạch đỏ đặc.
• Nhược điểm:
  • Khả năng chịu lực kém, không phù hợp cho các hạng mục chịu tải.
  • Khả năng chống thấm thấp, không nên sử dụng ở những khu vực có độ ẩm cao.

1.3. Gạch đỏ 6 lỗ (gạch tuynel)

• Đặc điểm: Gạch 6 lỗ có kích thước 220x105x150mm, với sáu lỗ rỗng bên trong giúp giảm trọng lượng và tăng khả năng cách nhiệt.
• Ưu điểm:
  • Trọng lượng nhẹ, giá thành rẻ.
  • Phù hợp để xây tường ngăn, chống nóng cho sân thượng.
• Nhược điểm:
  • Khả năng chịu lực kém, dễ vỡ khi khoan, đóng đinh.
  • Không phù hợp cho các kết cấu tường chịu lực.

2. Gạch không nung – Vật liệu xây dựng hiện đại

Gạch không nung là loại vật liệu xây dựng mới, được sản xuất từ các nguyên liệu như xi măng, mạt đá, phế thải công nghiệp mà không cần qua quá trình nung. Loại gạch này ngày càng được ưa chuộng nhờ tính thân thiện với môi trường và nhiều ưu điểm vượt trội.

2.1. Gạch bê tông cốt liệu (gạch block)

• Đặc điểm: Được làm từ xi măng, đá mạt và các chất phụ gia, gạch block có độ cứng và khả năng chịu lực tốt.
• Ưu điểm:
  • Giá thành rẻ, dễ sản xuất.
  • Phù hợp để xây hàng rào, tường bao công trình.
• Nhược điểm:
  • Trọng lượng nặng, khả năng thấm nước cao.
  • Tính thẩm mỹ thấp, thường chỉ dùng cho các công trình không yêu cầu cao về mặt thẩm mỹ.

2.2. Gạch nhẹ chưng áp (AAC)

• Đặc điểm: Được sản xuất từ xi măng, cát nghiền mịn, vôi và bột nhôm, gạch AAC có cấu trúc rỗng nhờ quá trình chưng áp tạo bọt khí.
• Ưu điểm:
  • Trọng lượng nhẹ, cách nhiệt và cách âm tốt.
  • Thi công nhanh chóng, dễ dàng.
• Nhược điểm:
  • Độ thấm nước cao, không phù hợp cho các công trình yêu cầu độ bền lâu dài.
  • Thường được sử dụng cho các công trình tạm thời như lán trại, hàng quán.

2.3. Gạch bê tông bọt

• Đặc điểm: Gạch bê tông bọt có cấu trúc nhiều lỗ rỗng nhỏ li ti, được làm từ bê tông, tro bay nhiệt điện, sợi tổng hợp và chất tạo bọt.
• Ưu điểm:
  • Nhẹ, cách âm, cách nhiệt và chống cháy tốt.
  • Không bị co ngót hay giãn nở khi nhiệt độ thay đổi.
• Nhược điểm:
  • Giá thành cao hơn so với các loại gạch khác.
  • Thường được sử dụng cho các công trình cao cấp.

3. Xu hướng sử dụng gạch không nung trong tương lai

Theo chương trình phát triển vật liệu xây dựng đến năm 2030, Việt Nam đang đẩy mạnh việc sản xuất và sử dụng gạch không nung để thay thế gạch đất nung truyền thống. Mục tiêu cụ thể là:

• Đến năm 2025, tỷ lệ sử dụng gạch không nung đạt 35-40%.
• Đến năm 2030, tỷ lệ này tăng lên 40-45%.

Các công trình xây dựng từ 9 tầng trở lên được yêu cầu sử dụng tối thiểu 80% vật liệu xây không nung, và đến năm 2030, tỷ lệ này sẽ đạt 100%. Điều này không chỉ giúp giảm thiểu tác động đến môi trường mà còn nâng cao chất lượng công trình.

4. Lời khuyên khi chọn gạch xây nhà

• Đối với công trình dân dụng: Nên sử dụng gạch đỏ đặc cho các hạng mục chịu lực như móng nhà, tường bao. Gạch rỗng có thể dùng cho tường ngăn, tường không chịu lực.
• Đối với công trình lớn: Ưu tiên sử dụng gạch không nung như gạch AAC hoặc gạch bê tông bọt để đảm bảo tính bền vững và thân thiện với môi trường.
• Xem xét yếu tố chi phí: Gạch rỗng và gạch block có giá thành rẻ hơn, phù hợp với các công trình có ngân sách hạn chế.

Việc lựa chọn loại gạch phù hợp không chỉ giúp tiết kiệm chi phí mà còn đảm bảo chất lượng và tuổi thọ công trình. Hãy cân nhắc kỹ lưỡng trước khi quyết định để có một ngôi nhà vững chắc và an toàn.