Mỹ áp thuế 46% lên thép Việt Nam: Tác động đến vật liệu xây dựng và thị trường bất động sản

Tổng quan về quyết định áp thuế của Mỹ

Ngày 28/3/2025, Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC) đã công bố quyết định áp mức thuế chống bán phá giá lên đến 46,2% đối với một số sản phẩm ống thép dẫn dầu nhập khẩu từ Việt Nam. Quyết định này không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến ngành xuất khẩu thép mà còn tạo ra những tác động dây chuyền đến thị trường vật liệu xây dựng trong nước và ngành bất động sản Việt Nam.

Theo thông tin từ Thương vụ Việt Nam tại Hoa Kỳ, các doanh nghiệp bị áp thuế lần này bao gồm nhiều nhà sản xuất lớn, do có dấu hiệu sử dụng nguyên liệu từ Trung Quốc – quốc gia đang chịu thuế chống bán phá giá rất cao tại Mỹ – để gia công và xuất khẩu. Đáng chú ý, Mỹ hiện là một trong những thị trường tiêu thụ ống thép lớn nhất của Việt Nam, việc tăng thuế mạnh sẽ làm sụt giảm nghiêm trọng giá trị xuất khẩu và gây thiệt hại không nhỏ cho các doanh nghiệp liên quan.

Tác động đến thị trường vật liệu xây dựng trong nước

Nguy cơ tăng giá thép nội địa

Ngay sau khi thông tin áp thuế được công bố, thị trường vật liệu xây dựng nội địa, đặc biệt là thép, đã bắt đầu có những phản ứng đáng kể. Các chuyên gia từ nhiều doanh nghiệp trong ngành dự đoán giá thép sẽ tăng do hai nguyên nhân chính:

• Sự dịch chuyển tiêu thụ về thị trường nội địa khi xuất khẩu gặp khó
• Biến động chi phí đầu vào do chuỗi cung ứng bị gián đoạn

Theo số liệu từ Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA), thị phần xuất khẩu thép sang Mỹ chiếm tỷ trọng đáng kể ở một số nhóm sản phẩm. Khi lượng lớn thép không thể xuất khẩu, các doanh nghiệp sẽ buộc phải tìm cách tiêu thụ trong nước, điều này có thể làm mất cân đối cung – cầu trong ngắn hạn.

Ông Nguyễn Văn Sưa, nguyên Phó Chủ tịch VSA, chia sẻ với Báo Tuổi Trẻ: “Áp lực dư cung có thể khiến giá giảm trong ngắn hạn, nhưng nếu thị trường điều chỉnh chậm, doanh nghiệp sẽ giảm sản lượng hoặc điều chỉnh cơ cấu giá bán, khiến giá thép trong nước khó đoán trong quý II.”

Trên thực tế, giá thép – một loại vật liệu xây dựng thiết yếu – đã có dấu hiệu nhích nhẹ trong tuần cuối tháng 3/2025, với mức tăng từ 200–300 đồng/kg theo cập nhật từ hệ thống đại lý bán lẻ phía Bắc. Diễn biến này cho thấy thị trường đang bắt đầu phản ứng với thông tin mới từ thị trường quốc tế.

Tác động lan tỏa đến các loại vật liệu xây dựng khác

Thép là một trong những vật liệu xây dựng chủ đạo, chiếm tỷ trọng lớn trong chi phí xây dựng. Khi giá thép biến động, các loại vật liệu xây dựng khác cũng có thể chịu ảnh hưởng theo:

1. Xi măng: Giá xi măng có thể tăng do chi phí vận chuyển và đóng gói (sử dụng thép) tăng
2. Cát, đá xây dựng: Có thể điều chỉnh giá theo xu hướng chung của thị trường
3. Gạch, ngói: Phụ thuộc vào chi phí sản xuất và vận chuyển liên quan đến thép

Hiệp hội Vật liệu Xây dựng Việt Nam dự báo trong quý II/2025, giá nhiều loại vật liệu xây dựng có thể tăng từ 5-8% nếu tình trạng biến động giá thép kéo dài.

Bất động sản đối mặt nguy cơ “đội giá”

Mối quan hệ giữa vật liệu xây dựng và giá thành bất động sản

Ngành bất động sản – đặc biệt là các dự án nhà ở và hạ tầng – vốn tiêu thụ tới 60–70% sản lượng thép nội địa. Khi giá vật liệu xây dựng chủ chốt như thép tăng sẽ kéo theo chi phí xây dựng tăng, khiến các chủ đầu tư phải cân nhắc lại cơ cấu giá bán, đặc biệt trong bối cảnh biên lợi nhuận đang bị thu hẹp sau hai năm thị trường trầm lắng.

Ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu Xây dựng Việt Nam, phát biểu tại Diễn đàn Bất động sản vừa tổ chức: “Chi phí vật liệu xây dựng tăng luôn là yếu tố rủi ro hàng đầu. Trong năm 2025, nhiều dự án đang khởi động lại sau thời gian đình trệ, nhưng nay lại gặp thêm rào cản về giá thép, Xi măng, nhân công… khiến tiến độ và kế hoạch bán hàng có thể bị điều chỉnh.”

Dự báo tác động theo phân khúc bất động sản

Tình trạng giá vật liệu xây dựng tăng có thể ảnh hưởng lớn tới các dự án bất động sản đang chào bán trong quý II và III năm 2025, cụ thể:

1. Phân khúc nhà ở thương mại

Với mỗi dự án có quy mô vài trăm căn hộ, việc thép – loại vật liệu xây dựng quan trọng – tăng giá 10% có thể khiến tổng chi phí xây dựng đội thêm hàng tỷ đồng. Điều này sẽ tác động trực tiếp đến giá bán căn hộ ra thị trường hoặc ảnh hưởng đến biên lợi nhuận của chủ đầu tư.

Bà Dương Thùy Dung, Giám đốc cấp cao CBRE Việt Nam nhận định tại sự kiện ngày 29/3/2025: “Giá nhà tại TP.HCM và Hà Nội vốn đã cao, nếu vật liệu xây dựng tiếp tục tăng, người mua sẽ càng khó tiếp cận nhà ở, nhất là phân khúc trung cấp.”

2. Phân khúc bất động sản công nghiệp

Các khu công nghiệp, nhà xưởng sẽ chịu ảnh hưởng nặng nề do sử dụng lượng lớn vật liệu xây dựng liên quan đến thép như khung kèo, mái tôn, cột thép. Chi phí xây dựng tăng có thể làm giảm tính cạnh tranh của Việt Nam trong thu hút đầu tư sản xuất.

3. Công trình hạ tầng công cộng

Các dự án hạ tầng do nhà nước đầu tư cũng phải đối mặt với nguy cơ đội vốn do chi phí vật liệu xây dựng tăng. Điều này có thể dẫn đến việc phải điều chỉnh tổng mức đầu tư hoặc giãn tiến độ thực hiện.

Giải pháp ứng phó cho doanh nghiệp bất động sản và xây dựng

Trong bối cảnh thị trường còn nhiều khó khăn về pháp lý và tín dụng, cú sốc giá vật liệu xây dựng có thể khiến doanh nghiệp phải trì hoãn mở bán hoặc cơ cấu lại thiết kế. Việc này đồng nghĩa với nguy cơ thiếu nguồn cung mới, nhất là tại hai thị trường lớn là TP.HCM và Hà Nội.

Chiến lược tối ưu hóa chi phí vật liệu xây dựng

Tuy nhiên, theo các chuyên gia, đây cũng là cơ hội để doanh nghiệp tối ưu lại chuỗi cung ứng vật liệu xây dựng:

1. Tăng tỷ lệ sử dụng vật liệu trong nước: Giảm phụ thuộc vào nguồn cung nhập khẩu, ưu tiên sử dụng vật liệu xây dựng sản xuất tại Việt Nam
2. Đàm phán lại hợp đồng với nhà thầu: Áp dụng các điều khoản linh hoạt về giá vật liệu xây dựng để chia sẻ rủi ro
3. Tìm kiếm vật liệu thay thế: Nghiên cứu và áp dụng các loại vật liệu xây dựng mới, giảm sử dụng thép khi có thể
4. Mua trữ vật liệu từ sớm: Đối với các dự án đã có kế hoạch triển khai, việc đảm bảo nguồn cung vật liệu xây dựng từ sớm giúp tránh biến động giá

Ông Lê Hữu Nghĩa, Giám đốc Công ty Lê Thành chia sẻ: “Doanh nghiệp nên theo dõi sát thị trường vật liệu xây dựng, đặc biệt là thép, và xây dựng kịch bản ứng phó với chi phí đầu vào tăng. Ngoài ra, cần có cơ chế đàm phán lại giá với khách hàng nếu có biến động lớn về chi phí vật liệu xây dựng.”

Xu hướng áp dụng công nghệ xây dựng mới

Nhiều chuyên gia cho rằng, đây cũng là thời điểm thích hợp để doanh nghiệp bất động sản đẩy mạnh nghiên cứu và áp dụng các công nghệ xây dựng mới nhằm giảm sự phụ thuộc vào vật liệu xây dựng truyền thống:

• Công nghệ đúc sẵn: Giảm lượng thép sử dụng và tối ưu hóa chi phí xây dựng
• Vật liệu composite: Thay thế một phần thép trong các kết cấu phù hợp
• Công nghệ 3D trong xây dựng: Giảm lãng phí vật liệu xây dựng và tối ưu hóa thiết kế

Kịch bản cho thị trường bất động sản

Dự báo ngắn hạn

Trong ngắn hạn, nhiều chuyên gia cho rằng giá nhà khó có thể giảm khi chi phí đầu vào từ vật liệu xây dựng tăng. Tuy nhiên, sức cầu thị trường vẫn yếu, đặc biệt ở phân khúc nhà ở thực. Do đó, một số chủ đầu tư có thể lựa chọn giữ giá, tăng ưu đãi để kích cầu thay vì tăng giá bán ngay.

Dự báo cụ thể cho quý II và III/2025:

• Giá vật liệu xây dựng có thể tăng 5-10% nếu tình trạng thuế quan kéo dài
• Giá bán bất động sản dự kiến tăng nhẹ 3-5% tại các đô thị lớn
• Sức mua có thể giảm 10-15% do người mua nghe ngóng tình hình thị trường

Tầm nhìn dài hạn

Về dài hạn, nếu các rào cản thương mại tiếp tục gia tăng, cả ngành thép (cung cấp vật liệu xây dựng chủ lực) và bất động sản sẽ cần điều chỉnh chiến lược phát triển:

1. Thúc đẩy sản xuất vật liệu xây dựng trong nước: Giảm phụ thuộc vào nguồn cung nước ngoài
2. Đa dạng hóa thị trường xuất khẩu thép: Không phụ thuộc quá nhiều vào một thị trường lớn như Mỹ
3. Phát triển vật liệu xây dựng xanh: Đón đầu xu hướng phát triển bền vững, giảm phát thải carbon
4. Chuyển đổi công nghệ xây dựng: Áp dụng công nghệ tiên tiến để giảm sử dụng vật liệu xây dựng truyền thống

Kết luận

Quyết định áp thuế của Mỹ đối với thép Việt Nam đang tạo ra những tác động dây chuyền đến thị trường vật liệu xây dựng và ngành bất động sản trong nước. Trong ngắn hạn, nhiều thách thức sẽ xuất hiện khi chi phí đầu vào tăng, tuy nhiên đây cũng là cơ hội để các doanh nghiệp tái cơ cấu, tối ưu hóa chi phí và cải tiến công nghệ.

Để vượt qua thách thức này, các doanh nghiệp bất động sản, xây dựng và sản xuất vật liệu xây dựng cần linh hoạt thích ứng với tình hình mới, đồng thời cơ quan quản lý nhà nước cần có các giải pháp hỗ trợ kịp thời để ổn định thị trường. Cuối cùng, đây có thể là cơ hội để ngành vật liệu xây dựng Việt Nam mạnh mẽ hơn, tự chủ hơn trước các biến động từ thị trường quốc tế.